Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata)

Przynależność systematyczna: rząd- chrząszcze (Coleoptera), rodzina- stonkowate (Chrysomelidae)

Rośliny żywicielskie: Stonka jest głównym szkodnikiem ziemniaka. Ponadto jej roślinami żywicielskimi są pomidor, a z roślin dziko rosnących wilcza jagoda, lulek czarny i wiele innych z rodziny psiankowatych.

Rodzaj i wielkość wyrządzanych szkód: Na liściach zwłaszcza na wierzchołkach pędów, chrząszcze i larwy wygryzają małe otworki, później duże dziury, a nie zwalczane zjadają całe liście. Jeżeli szkodnik występuje masowo, powoduje gołożery i na plantacjach pozostają tylko łodygi. Ogromna żarłoczność larw i chrząszczy ubytek w plonie na plantacjach nie chronionych sięga nawet 100%.

Występowanie: Występuje w całej Europie, a przywieziony został z Ameryki.

Fotografie przedstawiające tego szkodnika ziemniaków - kliknij w miniaturkę aby zobaczyć zdjęcie w pełnym rozmiarze

Morfologia: Chrząszcz ma ciało owalne, silnie wypukłe od strony grzbietowej, długości od 9 do 12 mm, barwy żółtawo pomarańczowej, na żółtawym tle pokryw występuje 10 czarnych pasków (linii). Na przedpleczu widoczne są czarne plamki, przy czym dwie wydłużone, układają się na kształt litery V. Nogi jasne, stopy i pazurki czarne. Czułki 12- członowe, mają paciorkowaty kształt. Skrzydła drugiej pary są błoniaste, u młodych chrząszczy barwy jasnokremowej, u starszych karminowej. Na zakończeniu odwłoka po jego dolnej stronie widoczna cecha różniąca płeć owada. Jajo ma barwę pomarańczowo-żółtą długości 1,5-2,0 mm, szerokości 0,6-1,0 mm. Larwa długości 10-15 mm, ma 3 pary nóg, ciało płaskie od spodu, silnie wypukłe od strony grzbietowej, zwłaszcza w części środkowej odwłoka. Barwa ciała czerwonawa do pomarańczowej. Głowa i tarczka są czarne. Na bokach każdego segmentu występują po 2 czarne plamki. Poczwarka stonki jest typu wolnego, długości 8-10 mm, barwy pomarańczowo-czerwonej.

Biologia: Chrząszcze zimują w glebie na głębokości 10-20 cm, niekiedy głębiej, najczęściej na polach, gdzie rosły ziemniaki i pomidory. Na wiosnę, gdy temperatura gleby osiągnie 14°C chrząszcze opuszczają miejsca zimowania. W tym czasie, zwykle w maju obserwowany jest przelot chrząszczy na pola, niekiedy nawet na duże odległości. W poszukiwaniu pokarmu przelatują na samosiewy, oraz na wczesne odmiany ziemniaka. W późniejszym okresie chrząszcze migrują także na plantacje pomidorów, oraz średnio wczesnych i późnych odmian ziemniaka. Po krótkim trwającym zwykle kilka dni okresie żerowania uzupełniającego, następuje kopulacja i składanie jaj. Jaja przyklejają się na dolnej stronie liści, pionowo, w złożach po 20-40 sztuk i więcej. Wylęgłe po mniej więcej 7-10 dniach larwy żerują początkowo gromadnie na wierzchołkowych częściach rośliny. Starsze natomiast rozchodzą się i żerują pojedynczo. Okres rozwoju larw wynosi około 14 dni. Przepoczwarczenie larw następuje w glebie na głębokości  5-10 cm, w kolebkach. W 10-14 dni później, to jest około połowy lipca, pojawiają się młode chrząszcze letniego pokolenia. Młode chrząszcze, podobnie jak larwy intensywnie żerują. W okresie żeru przygotowawczego do zimowania zjadają ogromne ilości zielonych części roślin. Stąd też są uważane za najbardziej żarłoczne stadium szkodnika. Wcześniej pojawiające się chrząszcze letniego pokolenia składają jaja, dające początek drugiemu pokoleniu. Pełny rozwój II pokolenia w Polsce jest zjawiskiem rzadkim. Larwy giną na wskutek braku pożywienia  i pod wpływem niskiej temperatury.